HereNowHappiness
A text on Marias' Papacharalambous work by curator Lydia Hadjiacovou
| Ελληνικό Κείμενο | English Text |
| Ένα πρόγευμα μαγειρεμένο από δύο Μαρίες, μια εικαστικό και μια επιμελήτρια…. Μια σύνθεση για μαρίμπα, γραμμένη για την Ευτυχία, δύσκολη στην εκτέλεσή της ακόμη και για τους δημιουργούς της… Μια performance για πιάνο, φωνή και λόγο που αφηγείται την ιστορία της έννοιας «Ευτυχία»…. Μια σειρά συνεντεύξεων/μονολόγων/εξομολογήσεων ανθρώπων του πνεύματος γύρω από την Ευτυχία… Θεατρικές performances και αυτοσχεδιασμοί…. Αναρίθμητες επιστολές και κείμενα σταλμένα με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο… Μερικές μόνο από τις απαντήσεις στο κάλεσμα της Μαρίας Παπαχαραλάμπους να προσδιοριστεί η έννοια της Ευτυχίας. Στο project “Here & Now. Happiness”[1], η Μαρία Παπαχαραλάμπους συνοψίζει τη μέχρι τώρα εικαστική πορεία της, στην οποία χρησιμοποιεί ένα μεγάλο αριθμό διαφορετικών μέσων – κυρίως ζωγραφική, γλυπτική και βίντεο. Παράγει ένα συνολικό έργο σε εξέλιξη με θέμα την Ευτυχία και την αναζήτησή της, στο πλαίσιο του οποίου καλεί άλλους δημιουργούς και ανθρώπους του πνεύματος –συγγραφείς, ηθοποιούς, μουσικούς, ποιητές, σκηνοθέτες…– να καταθέσουν τη δική τους άποψη, ο καθένας στο μέσο του. Αυτό είναι το τρίτο μέρος ενός ευρύτερου project, το πρώτο μέρος του οποίου έφερε τον τίτλο “Here & There”[2], και το δεύτερο “Unlimited Potentials”[3]. Η στάση που η Παπαχαραλάμπους υιοθετεί μέσα από τη συνολική αυτή εγκατάσταση αποκαλύπτει την πρόθεσή της να αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί ως καλλιτέχνη απέναντι στο σύνολο, να «εκδημοκρατίσει» την τέχνη της, μετατρέποντάς την σε μια πλατφόρμα για δημόσια συζήτηση, επικοινωνία και διάλογο. Αντίθετα με τα όσα περιγράφει ο Boris Groys (Politics of Installation, e-flux journal 2009, http://www.e-flux.com/journal/view/31), σύμφωνα με τον οποίο, παρόλη την φαινομενική εκδημοκράτιση που υπαγορεύει η εικαστική εγκατάσταση, δεν παύει να ακολουθεί τελικά τους νόμους που θέτει ο ίδιος ο καλλιτέχνης, και άρα κάθε άλλο παρά δημοκρατική είναι, στην περίπτωση της Παπαχαραλάμπους, η εκδημοκράτιση είναι ουσιαστική, εφόσον καλεί τόσο το κοινό όσο και άλλους δημιουργούς να συμμετάσχουν ενεργά στο τελικό έργο, χωρίς να θέτει συγκεκριμένους κανόνες, προδιαγραφές ή προσδοκίες για το αποτέλεσμα. Η «βιβλιοθήκη» των απόψεων που συγκεντρώνονται παρουσιάζεται με ποικίλους τρόπους στο έργο της και δίνεται στο κοινό ανεπεξέργαστη, προκειμένου να αξιολογηθεί, να κατηγοριοποιηθεί και να ερμηνευθεί από αυτό. Το έργο που προκύπτει δεν είναι σε καμία περίπτωση διδακτικό. Δεν προσδιορίζει μία μορφή Ευτυχίας, ή μια απόλυτη γνώση ή μια απόλυτη αυθεντία που την κατέχει, στο βαθμό που αυτά δεν υφίστανται. Με τρόπο αντίστοιχο με αυτόν του Joseph Jacotot, του Αδαή Δασκάλου του 19ου αιώνα στον οποίο αναφέρεται ο Jacques Rancière (in The Ignorant Schoolmaster / Le Maitre Ignorant, editions Fayard, 1987), η Παπαχαραλάμπους παραδέχεται πως δεν κατέχει τις απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει. Αντίθετα, τα θέτει απλά ως αφορμή για να προτείνει μια μέθοδο, ένα δρόμο –με αναρίθμητες διακλαδώσεις– προς τη γνώση, χωρίς όμως να γνωρίζει και η ίδια πού θα οδηγηθεί ο θεατής/«μαθητής». Ο θεατής συμμετέχει στο έργο ουσιαστικά και συνθετικά, αγγίζοντας τη δική του, προσωπική γνώση/αλήθεια. Τα έργα της Παπαχαραλάμπους εντάσσονται στο πλαίσιο αυτό για να προσφέρουν παραδείγματα του κόσμου της –όχι ως συνταγή, αλλά ως παράδειγμα, ενδεικτικό των πολλαπλών διαδρομών που μπορεί να οδηγήσουν σε πολλαπλές, όσο και προσωπικές, αναγνώσεις. Ένα αρχείο αποκομμάτων από άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, σκέψεις άλλων ή της ίδιας της καλλιτέχνη, ακόμη και των παιδιών της, χρησιμεύουν ως ένας θησαυρός αποσπασματικών ιδεών, ως εναύσματα για ενδοσκόπηση. Τι αξία προσδίδει ο χρόνος στο προσωπικό αρχείο, όποιου χαρακτήρα, ιδωμένο μέσα από το στόχο της κατάκτησης της Ευτυχίας; Η καλλιτέχνις κάνει η ίδια μια ανασκόπηση, αναμόχλευση του δικού της αρχείου, συνειδητοποιώντας εκ των υστέρων το νόημα των λέξεων και των άρθρων που επέλεγε να φυλάει για 20 περίπου χρόνια. Το φαινομενικά ετερόκλητο αυτό πλήθος πληροφοριών, μέχρι τώρα αταξινόμητο και άρα δυσερμήνευτο, την οδήγησε στο δικό της «εδώ και τώρα». Ένας οδηγός ζωής που βρίσκει το νόημά του μόνο με το πέρασμα του χρόνου, αναδρομικά, στην κατάλληλη συνθήκη. Ο ρόλος του χώρου και του χρόνου είναι σημαντικός στο έργο της Μαρίας Παπαχαραλάμπους. Το πρώτο μέρος της τριλογίας, “Here & There”, δίνει έμφαση στη σχέση του εδώ με το εκεί. Το εκεί μετατρέπεται στην επανάληψη του εδώ εάν αφαιρέσει κανείς το σύμβολο του χρόνου “t” από τη λέξη “there”. Η χρονική και χωρική απόσταση που μας χωρίζει από τα πράγματα δεν είναι αρκετή ίσως για να συνειδητοποιήσουμε την πραγματική τους αξία; Για να τα θέσουμε στη σωστή τους προοπτική; Ή για να ξεχάσουμε; «Φέρνει κι ο χώρος τη λήθη όπως κι ο χρόνος. … Ο χρόνος, λένε, φέρνει τη λησμονιά. Μα κι ο αέρας του ανοιχτού ορίζοντα είναι ένα πιοτό επίσης, και αν το αποτέλεσμά του είναι λιγότερο ριζικό, δε σημαίνει πως, για το λόγο αυτό, είναι και λιγότερο γρήγορο.» (Το Μαγικό Βουνό, Τόμας Μανν, μτφρ. Άρη Δικαταίου, εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, Τόμος Α’, σελ. 8) “Unlimited Potentials”… Παιχνίδια και ρουχαλάκια παιδικά, σχέδια πουλιών, δέντρων, συννεφάκια, αγγελάκια… ένα σύμπαν παιδικό συναρμολογημένο από αντικείμενα και υφάσματα μεταφέρεται σε μια σειρά από επίτοιχα έργα, με έντονη τη ζωγραφική τους ποιότητα. Οι εικόνες που δημιουργούνται μας υπενθυμίζουν την εποχή εκείνη της ζωής μας στην οποία πιστεύαμε πως όλα είναι πιθανά, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τον κόσμο γύρω μας. Η χειροτεχνική διάσταση των έργων εντείνει το αίσθημα των άπειρων δυνατοτήτων, ενώ παραπέμπει επίσης στον παιδικό αλλά και στον γυναικείο/μητρικό κόσμο. Διακριτικά στοιχεία, τέσσερα καλειδοσκόπια, φτιαγμένα από την καλλιτέχνη, παραπέμπουν στην Ευτυχία ως μια έννοια εξαρτώμενη από τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα αλλά και ως κάτι που διαρκώς μεταβάλλεται. Τελικά, πόση είναι η σημασία της δημιουργίας, της ποίησης, για μια Ευτυχισμένη ύπαρξη; | A breakfast cooked by two Marias, an artist and a curator… A synthesis composed for marimba, written for Happiness, difficult to be performed, even by its creators… A performance for piano, vocals and words, narrating the history of the concept of Happiness… A series of interviews/monologues/confessions on Happiness by intellectuals… Performances and improvisations… Countless letters and texts sent through email… These are only a few of the responses to Maria Papacharalambous’ invitation to define the concept of Happiness. In the project “Here & Now. Happiness”[4], Maria Papacharalambous sums up her up to date oeuvre, in which she uses a number of different media –mainly painting, sculpture and video. She produces a work in progress that engages with the theme of Happiness and its search. In the frame of the project she invites other authors and intellectuals –writers, actors, musicians, poets, directors…– to contribute their own opinion, each one through their own medium. This is the third part of this wider project, following “Here & There”[5], and “Unlimited Potentials”[6]. Through this installation, Papacharalambous adopts an attitude indicative of her intention to undertake the responsibility owed to the collective good by an artist; to “democratize” her art, transforming it into a platform for public discussion, communication and dialogue. According to Boris Groys (Politics of Installation, e-flux journal 2008, http://www.e-flux.com/journal/view/31), even though the artistic installation creates the circumstances for a phenomenical democratization, it does not cease to follow the laws imposed by the artist, so that it is anything but democratic. In the case of Papacharalambous though, the democratization is substantial, since she invites the public, as well as other authors to actively participate in the work, without dictating specific rules, prerequisites or expectations for the final result. The “library” of opinions gathered is presented in her work through various ways and is offered to the public without prior elaboration, in order to be evaluated, categorized and finally interpreted at will. In consequence, the resulting work is anything but didactic. It does not define a singular, unique form of Happiness, nor an absolute knowledge or authority which possesses that, since it denies the existence of such things. In a way which references Joseph Jacotot, the 19th century Ignorant Schoolmaster, to whom Jacques Rancière pays tribute (in The Ignorant Schoolmaster / Le Maitre Ignorant, editions Fayard, 1987), Papacharalambous admits that she does not possess the answers to her questions. On the contrary, she poses them as a mere occasion to suggest a method, a path –with countless ramifications– towards knowledge, without however herself knowing where the spectator/“pupil” will be led. The spectator participates in the work, substantially and synthetically, reaching for his/her own, personal knowledge/truth. Papacharalambous’ works are presented in this framework, in order to offer examples of her world –not as a recipe, but as a mere example, indicative of the multiple paths that can lead to multiple, as much as personal, interpretations. An archive of cuttings from articles in newspapers and magazines, thoughts by others or herself and her children, are used as a thesaurus of fragmented ideas, instigations for introversion introspection. What is the value that time attributes to one’s personal archive –of whatever qualities– seen through the ideal of conquering Happiness? The artist attempts a retrospection, a scarification of her own archive, retrospectively realizing the meaning of the words and articles which she chose to conserve for approximately 20 years. The seeming heterogeneous multitude of information, up to now unregistered and thus inexplicable, led her to her own “here and now”. A set of instructions for life, whose meaning is allocated through time, retrospectively, and under the opportune circumstances. The role of space and time is important in the work of Maria Papacharalambous. The first part of her trilogy “Here & There”, gives emphasis on the relationship between these two spatial adverbs. “There” is transformed into “here” if one takes out the symbol of time “t”. But isn’t the distance in time and space separating us from things enough to make us realize their true value? Enough to make us view them in the right perspective? Or to make us forget them? “Space, like time, gives birth to forgetfulness… Time, they say, is water from the river Lethe, but alien air is a similar drink; and if its effects are less profound, it works all the more quickly.” (Thomas Mann, The Magic Mountain, transl. John E. Woods, Vintage International, USA, 1995; volume 1, p. 4) “Unlimited Potentials”… Children’s toys and clothes, drawings of birds, trees, clouds, angels… a child’s universe, assembled by objects and pieces of fabrics, transferred in a series of pieces, with a clear painterly quality. The resulting images remind us of that time in our lives, when we thought that anything was possible, for ourselves and the world around us. The handicraft quality of the works enhances the feeling of infinite possibilities, while it references the infantile and female/maternal world. Discreet elements, four kaleidoscopes, made by the artist, function as a reference to Happiness as a concept dependent on the way we see things, as well as something that is constantly changing. Finally, what is the value of creation, poesis, for a Happy existence? Lydia Chatziiakovou |
[1] Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Project Space, Δεκέμβριος 2010 – Ιανουάριος 2011.
[2] APOTHEKE Contemporary Arts, Ίδρυμα ARTos, Γκαλερί Αργώ, Λευκωσία, Ιούνιος 2010.
[3] Μπιενάλε Καΐρου, Δεκέμβριος 2010.
[4] Macedonian Museum of Contemporary Art (Thessaloniki, Greece) – Project Space, December 2010 – January 2011.
[5] APOTHEKE Contemporary Arts, ARTos Foundation, Argo Gallery, Nicosia, June 2010.
[6] Cairo Biennale, December 2010.
No comments:
Post a Comment